Vlasnici prvih ciglana u Bugojnu


Vlasnici prvih ciglana bili su Marko Ribičić, Stipo Šandrk i Pero Kolovrat. Time je počela i u Bugojnu era modernog građevinarstva. Podignute su reprezentativne građevine, kao što je zgrada kotarskog ureda u arapskom stilu (današnja gimnazija), zgrada sreskog suda, narodne osnovne škole, željezničke stanice, vojne pošte i telegrafa itd.



Oslanjajući se na bogatu tkačku tradiciju Skopaljske doline, osnovane su filijale Tkaonice ćilima iz Sarajeva. Potreban materijal i mustre radnice su dobijale od Tkaonice i naručene predmete izrađivale kod svojih kuća, a gotovu robu predavali su firmi i dobijale određenu platu.

Važan ekonomski faktor u gradu činili su solidno plaćeni činovnici, koji su gotovo isključivo bili doseljenici iz raznih pokrajina Monarhije i nosioci modernizacije i evropeizacije u gradu.

Svi su nešto prodavali i kupovali i u tome uživali. Prema podacima s početkom XX stoljeća, na godišnji vašar u Bugojnu dogonjeno je oko 2.400 grla rogate stoke, 400 konja, 4.000 grla sitne stoke i oko 100 svinja, a na sedmični pijačni dan prosječno po 150 grla rogate stoke, 50 konja, 600 komada sitne stoke i 20 svinja....

U Bugojnu je bilo više tradicionalnih bosanskih gostionica i kafana, što je neminovan pratilac formiranja naših gradova. Početkom XX stoljeća zabilježeno je da u Bugojnu uspješno rade dva hotela i jedno prenoćište. Franc Freškura podigao je na željezničkoj stanici hotel “Vrbas” s deset soba, koji je 1908. uredio restoran i promjenio ime u Hotel “Bosna”.

Dobar poslovni ugled imao je i drugi hotel “Zum schwarze Adler” (Kod crnog orla), čiji je vlasnik bio Ludwig Grof, koji je proširio svoj hotel i dao mu ime “Grand hotel Grof ”. Ovaj hotel imao je u početku šest, a 1918. godine 15 soba. U gradu je bilo i jedno prenoćište sa 4 sobe, čiji je vlasnik bila Ruža Grubeša.

U gradu je bilo smješteno više zanatskih radnji koje su podmirivale potrebe gradskog i okolnog seoskog stanovništva. Struktura zanata nije bila opterećena tradicijom, nego je odgovarala stvarnim potrebama stanovništva. Na cijeni su bili kovači, kolari, građevinari, koji su u većini bili dunđeri, ili majstori opšteg profila koji su znali izgraditi bosansku kuću od temelja do useljenja.

U ovom periodu došlo je do značajnih promjena u ovoj oblasti, jer se osim državnih, javnih građevina, u Bugojnu počinju zidati veće i ljepše kuće za potrebe trgovaca, činovnika i zemljoposjednika koji useljavaju u grad. Ove nove potrebe pratilo je podizanje prvih ciglana koje prave preokret u proizvodnji građevinskog materijala koji potiskuje drvo.